Son günlere damgasını vuran Corona virüsü ve asıl merak etiğimiz soru: COVID Kedi ve Köpeklerden İnsanlara Bulaşır mı?
Pandemi dönemi olarak da bilinen 2019’u geride bırakıp 2023’e girdiğimiz bu günlerde herkes de bir korku ve kaygı hâkim. Öncelikle corona virüs nedir ve neden bu kadar önemli onu anlayalım. Sonra da asıl merak ettiğimiz şey olan kedilerimizden ve köpeklerimizden bize bulaşır mı onu tartışalım. Başlamadan önce Zoonoz terimini öğrenelim : Hayvanlardan insanlara ve insanlardan hayvanlara bulaşan hastalıklar vardır bunlara kısaca Zoonoz hastalıklar denir. Brusella,BSE(Deli Dana),Kuduz,Antrax,Tüberküloz:Kuş gribi…gibi.
Corona virüs basitçe diğer RNA virüslere oranla daha büyük bir genoma sahip virüstür bu nedenle üreme esnasında daha fazla hata şekillenir ve yeni jenerasyon sürekli değişime uğrar. Bildiğimiz grip virüsü inflüenzadan ayırmak gerekir. Corona virüs bugüne kadar 3 antijen gruna ayrılmıştır.
Basitçe bahsedecek ve örnek verecek olursak:
Antijen 1 grubu:
İnsan corona virüsü: Human corona virüs 229E: insanlarda solunum yolu rahatsızlığı yapar.
Domuz corona virüsü: domuzlarda solunum enfeksiyonu ve enterit ( bağırsak enfeksiyonu ) yapar.
Köpek corona virüsü: Köpeklerde enterit (bağırsak enfeksiyonu) yapar.
Kedi corona virüsü: Kedilerde enterit (bağırsak enfeksiyonu) yapar.
Kedi FIP virüsü: Kediye bulaşan corana virüslerin mutasyona uğraması ile Fıp virüsüne dönüşür ve solunum enfeksiyonu,bağırsak enfeksiyonu,hepatit,MSS ve genellikle ölümle sonuçlanır.
Tavşan corona virüsü: Tavşanda enterite sebep olur.
Antijen 2 grubu:
İnsan corona virüsü OC43: Genellikle solunum yolu enfeksiyonu.
Fare hepatit virüsü: Solunum enfeksiyonu ,enterit , hepatit,ZNS.
Domuz HEV virüsü: Solunum enfeksiyonu , enterit ve MSS.
Sığır corona virüsü: Solunum enfeksiyonu ve enterit.
Antijen 3 grubu:
Bulaşıcı bursit virüsü: Tavuklarda hepatit ve bursit. Hindi corona virüsü : solunum enfeksiyonu ve enterit. SARS adı ile bilinen 2002 yılının coronası ise insanlarda solunum yolu ve bağırsak enfeksiyonuna sebep olmak ile birlikte immun sistem hücrelerinide enfekte ettiği görülmektedir. SARS Antijen 2 ve 3 arası bir gruptadır ve doğal konağı bilinmemekle beraber Uzak doğu menşeilidir.
SARS’ın Misk kedilerinden insanlara bulaştığı MERS’in ise develerden insanlara aktarıldığı tespit edilmiştir. Ve bu yılın yıldızı olan nCOV, corona virüsler içinde en popüler olanı oldu. Ve gündemi ziyadesiyle meşgul etti. Şimdi yukarıda görüldüğü gibi bizler uzun zamandır Corona virüs ile haşır neşir oluyoruz ancak genellikle Corona virüslerün bir çoğu bağlı olduğu türü hasta etmekte ve kolay kolay başka bir türü etkilememektedir. Ancak bu corona virüsün zoonoz olduğu gerçeğini değiştirmez.
En çok korkulan şey ise evdeki kedilerimiz ve köpeklerimizin korkulu rüyası olan Corona Virus’un insana geçip nCov a sebep olup olmayacağı sorusuydu. WHO(Dünya Sağlık Örgütü) Şu ana kadar kedi ve köpeklerimizin nCov ile herhangi bir ilgisi olmadığını açıklamış ve içimize su sepmiştir. Yani huzur içinde kedilerimizi ve köpeklerimizi sevmeye devam edebiliriz.
Veteriner Hekim Gültekin Külekçi
