Abdominal ultrason, hayvan sağlığını değerlendirmede en önemli tanı araçlarından biridir. Karın içi organların detaylı bir şekilde görüntülenmesini sağlayan bu yöntem, özellikle böbrek hastalıkları, karaciğer hastalıkları, ishal, kusma, pankreatit, idrar kesesi tıkanıkları ve tümör teşhisleri gibi durumların erken tanısında kritik rol oynar.

Abdominal ultrason (karın ultrasonu), ses dalgaları kullanılarak hayvanın karın boşluğundaki organların gerçek zamanlı olarak görüntülenmesini sağlayan, non-invaziv ve ağrısız bir görüntüleme yöntemidir. Herhangi bir zararı yoktur.  Kediler, köpekler ve diğer evcil hayvanlarda sıkça tercih edilen bu yöntem sayesinde pek çok hastalık hızlı ve etkili şekilde tespit edilebilir. Şimdi bu hastalıklardan ve bu hastalıkların teşhislerinde abdominal ultrasonun öneminden bahsedelim.

Böbrek Hastalıklarında Abdominal Ultrasonun Önemi

Böbrek yetmezliği, kronik böbrek hastalıkları, böbrek taşları ve kistler, abdominal ultrason sayesinde kolaylıkla görüntülenebilir. Böbreklerin büyüklüğü, şekli ve iç yapısı hakkında bilgi verir. Kronik böbrek hastalıklarında, böbreklerde küçülme ve yapısal bozulma gözlenebilirken, akut durumlarda ödem ve genişleme izlenebilir.

Karaciğer Hastalıklarının Değerlendirilmesinde Ultrasonun Rolü

Karaciğer hastalıkları genellikle klinik olarak sessiz seyredebilir. Karaciğerin büyüklüğü, kenarlarının düzensizliği, iç yapısındaki eko değişiklikleri ultrason ile belirlenebilir. Hepatit, karaciğer yağlanması, tümör ya da metastazlar gibi durumlar net bir şekilde görüntülenebilir.

İshal ve Kusmanın Nedenlerinin Araştırılmasında Karın Ultrasonu

Kusma ve ishal gibi sindirim sistemi problemlerinde, altta yatan nedenin gastrit, enterit, yabancı cisim, tümör ya da organ yetmezliği olup olmadığını belirlemek için ultrason kritik rol oynar. Özellikle yabancı cisim yutma şüphesinde bağırsakların peristaltik hareketleri ve içeriği ultrasonla incelenir. Bu konuda yapılan araştırmalar ultrasonun, röntgene kıyasla çok daha doğru sonuçlar verdiğini gün yüzüne çıkarmıştır. Kısaca bahsetmek gerekirse, yabancı cisim yutma şüphesi bulunan hasta hayvanlarda yapılan araştırmalarda ultrason 16 görüntülemenin hepsinde yabancı cismi saptarken, röntgen yalnızca 9 kez bulabilmiştir.

Pankreatit Teşhisinde Ultrasonun Yeri

Pankreas iltihabı (pankreatit), ani başlayan ve hayati risk oluşturabilen bir durumdur. Karın ultrasonu sayesinde pankreasın şekli, büyüklüğü ve çevre dokulara etkisi incelenir. Ayrıca karın içinde sıvı birikimi, yağ dokusu inflamasyonu gibi ikincil bulgular da ultrason ile saptanabilir. Bu konuda en önemli bilgilerden birisi ise köpeklerde en sık akut pankreatit gelişirken, kedilerde kronik pankreatit gelişme olasılığının daha yüksek olduğudur.

İdrar Kesesi ve Üriner Sistem Tıkanıklıklarında Ultrasonun Rolü

İdrar kesesi taşı, idrar kesesi tümörleri, üreter tıkanıklıkları ve idrar yolu enfeksiyonları abdominal ultrasonla değerlendirilir. Özellikle sık idrara çıkma, idrarda kan ve ağrılı idrar gibi şikayetlerin tanısında vazgeçilmezdir.

Tümör ve Kitlelerin Tanısında Karın Ultrasonu

Karın boşluğundaki tümörler, karaciğer, dalak, böbrek gibi organlardan kaynaklanabilir. Bu kitlelerin varlığı, boyutu, yerleşimi ve organlara olan invazyon durumu ultrasonla net şekilde değerlendirilebilir. Ayrıca biyopsi işlemleri için yönlendirme amacıyla da ultrason kullanılır. Bahsetmemiz gereken bir diğer kısım da kan tahliline yansımayan hastalıkların, ki burada özellikle iyi huylu ve kötü huylu tümörler sonucu oluşan hastalıklardan bahsetmek gerekir, yakalanma şansını fazlasıyla arttırır. Her hastalıkta olduğu gibi erken teşhisin hayat kurtardığını unutmamak gerekir.

Ek olarak, özellikle kısırlaştırılmamış hayvanlarda rahim iltihabi sıklıkla gözlemlenmektedir, bu hastalığın teşhisini ultrason fazlasıyla kolaylaştırıp, veteriner hekimlerin tanı koyma süreçlerinde gerçek yöntem olmaktadır.

Önemli Not: Ultrason uygulaması senelik check-up programlarına dahil edilmektedir, sağlıklı hayvanlara da uygulanmasında bir sakınca olmayan bu tanı aracıyla herhangi bir olumsuzluk erken safhalarda yakalanarak ivedilikle tedavi programına başlanır.

Abdominal Ultrason Öncesinde Neler Yapılmalı?

  1. Hazırlık Aşaması
    1. Açlık Süresi
      1. Hayvanın en az 8-12 saat aç bırakılması önerilir.
      2. Sindirim sistemindeki gaz miktarını azaltır, organların net görüntülenmesini sağlar.
      3. Su genellikle serbest bırakılır, ancak bazı durumlarda sınırlandırılabilir.
    2. Mesanenin Dolu Olması
      1. Eğer idrar kesesi değerlendirilecekse, ultrason öncesi idrar yapmamış olması gerekir.
      2. Sabah saatlerinde randevu tercih edilir; idrar tahlili alınacaksa bu kritik bir detaydır.
    3. Tıraş İşlemi
      1. Karın bölgesi ultrason öncesi tıraş edilir.
      2. Tüyler ses dalgalarının geçmesini engeller, bu nedenle görüntü netliği için gereklidir.
    4. Klinik Öykü ve Ön Bilgi
      1. Şikâyetlerin ayrıntılı anlatılması (kusma, ishal, iştahsızlık vb.)
      2. Önceki tetkikler, kullanılan ilaçlar ve sağlık geçmişi mutlaka paylaşılmalıdır.
    5. Sakinlik ve Stresin Azaltılması
      1. Stresli hayvanlarda görüntüleme zorlaşabilir.
  2. Ultrason Çekim Aşaması
    1. Pozisyonlama
      1. Hayvan genellikle sırtüstü ya da yan yatış pozisyonunda yatırılır.
      2. Rahat bir pozisyon alması, muayenenin süresini ve doğruluğunu etkiler.
    2. Jel Uygulaması
      1. Tıraşlı karın bölgesine özel ultrason jeli sürülür.
      2. Ses dalgalarının iletimini artırır, hava boşluklarını engeller.
    3. Organların Değerlendirilmesi
      1. Veteriner hekim tarafından karın içi organlar detaylı şekilde incelenir: Böbrek, karaciğer, dalak, pankreas, idrar kesesi, bağırsaklar, rahim, prostat vb.
      2. Gerekirse hedefli bölgeden biyopsi ya da sıvı aspirasyonu da yapılabilir.
  3. Ultrason Çekimi Sonrası
    1. Sonuçların Değerlendirilmesi
      1. Hekim görüntüler üzerinden ön tanı veya kesin tanı koyar.
      2. Gerekli durumlarda ileri tetkikler (kan tahlili, röntgen, MR, BT) önerilebilir.
    2. İyileşme ve İzlem
      1. Evde gözlem ve ilaç kullanımıyla ilgili yönlendirmeler verilir.

Sonuç olarak abdominal ultrason, veteriner hekimler için çok önemli bir tanı/teşhis aracıdır. Veteriner hekimin fiziksel muayenesi ve anemnezi sonrasında gerekli gördüğü taktirde başvurabileceği yöntemlerden birisidir. Abdominal ultrason ile birçok hastalık teşhis edilebilir, erken evrede yakalanabilir. Unutmayın ki erken teşhis hayat kurtarır. Doğru tedavi metoduyla, evcil hayvanınızın uzun ve sağlıklı bir yaşam sürmesini sağlayabilirsiniz. Bize ne hissettiklerini söyleyemeyen yalnızca gösterebilen sevimli dostlarımızın iç dünyalarına ışık tutabilecek olan araçlardan biri olan abdominal ultrason korkulacak bir şey değildir. Özellikle üzerinde durmamız gereken bir diğer nokta da ultrasonun MR ve tomografi gibi zorunlu sedasyon gerektiren bir teşhis aracı olmayışıdır, bu sebeple kullanışı en kolay araçlardan biri olduğunu da söyleyebiliriz. Evcil hayvanınızda şüphelendiğiniz bir durum varsa, aşağıdaki telefon numaramızdan bizlere ulaşarak en kısa zamanda bir randevu planlayabilir ya da Çekmeköy – Madenlerde bulunan hastanemizde bizleri ziyaret edebilirsiniz.

Sık Sorulan Sorular

Ultrason zararlı midir?

Hayır, ultrasonun bilinen hiçbir zararı yoktur.

Ultrasonda radyasyon bulunur mu?

Röntgenin aksine, ultrason radyasyon içermemektedir.

Ultrason sonuçları ne zaman çıkar?

Herhangi bir aksilik olmadığı taktirde sonuçlar aynı gün çıkmaktadır.

Abdomen Ultrason nedir?

“Abdomen” terimi karın içerisindeki bölgeyi ifade eder. Bu bölgeye çekilecek ultrasonografi işlemine verilen addır.